Rik Wouters & Nederland

Geweest

7 oktober 2016 tot en met 8 januari 2017 

In het 100e sterfjaar van Rik Wouters (1882 -1916) organiseert Museum Flehite de tentoonstelling Rik Wouters & Nederland. De bekende Belgische kunstenaar verbleef de laatste jaren van zijn leven in Amersfoort, Kamp Zeist en Amsterdam. In Museum Flehite komt voor het eerst het accent te liggen op deze onderbelichte ‘Nederlandse periode’. Naast bekende schilderijen en sculpturen worden werken van Wouters getoond die niet, of zelden in het openbaar te zien waren. Hierdoor werpt de tentoonstelling nieuw licht op de artistieke nalatenschap van deze geliefde schilder en beeldhouwer. 

Loopbaan onderbroken door WOI

Net toen de artistieke loopbaan van Wouters in België flink in de lift zat, werd deze onderbroken door de Eerste Wereldoorlog. De kunstenaar werd opgeroepen om nabij Luik het land te verdedigen. Later zou hij bij Antwerpen vechten, maar de Duitse overmacht was er zo groot dat zijn regiment de grens met Nederland overstak. Wouters werd geïnterneerd op het terrein van de Juliana van Stolbergkazerne in Amersfoort en daarna in Kamp Zeist. In deze setting schilderde en tekende hij het dagelijks leven van de militairen. Van de begrafenis van de slachtoffers van de opstand in Kamp Zeist maakte hij een gedetailleerde aquarel.

In het Rijksmuseum

De vrouw van Wouters, model en muze Nel Duerinckx, besloot in die periode voor zichzelf in de binnenstad van Amersfoort woonruimte te zoeken. Wouters kreeg eind 1914 toestemming om hier overdag te verblijven en maakte vanuit dit appartement aan de Langestraat diverse aquarellen en tekeningen. In 1915 mocht de kunstenaar, die inmiddels ernstig ziek was, het kamp voor Belgische militairen definitief verlaten. Het paar vestigde zich aan de rand van Amsterdam waar Wouters nog veel werkte en waar de in België al bekende kunstenaar opnieuw werd ontdekt door het Nederlandse publiek. In het najaar van 1915 exposeerde hij een reeks werken op papier in het Prentenkabinet van het Rijksmuseum, de eerste museumtentoonstelling van Wouters. In het begin van 1916 volgde een groot overzicht in het Stedelijk Museum. Voor deze tentoonstelling konden, ondanks de oorlog, verschillende kisten met kunstwerken uit Brussel worden getransporteerd. Net als het Stedelijk Museum kocht het Rijksmuseum een reeks werken aan. Na een derde grote operatie in april 1916 zou Wouters het Amsterdamse Prinsengrachtziekenhuis niet meer verlaten. Hij stierf  er op 11 juli 1916, nog geen 34 jaar oud.

Een rijk oeuvre

Rik Wouters liet een rijk oeuvre na. Museum Flehite toont een selectie van schilderijen, sculpturen en tekeningen.Hoewel het accent ligt op de periode 1914-1916 in Nederland, wordt ook stilgestaan bij de succesvolle jaren van de kunstenaar voorafgaand aan de Eerste Wereldoorlog. Een hoofdrol is weggelegd voor Nel, zijn vrouw en permanente inspiratiebron.
Bruikleengevers in Nederland zijn o.a. het Rijksmuseum, het Stedelijk Museum Amsterdam en Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam. In België zijn dat o.a Musea & Erfgoed Mechelen, de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België in Brussel, het Museum voor Schone Kunsten van Luik en het Groeningemuseum in Brugge. Naast bekende stukken worden in Museum Flehite - ook uit particulier bezit - werken van Wouters getoond die niet of zelden in het openbaar te zien zijn geweest.

Publicatie Rik Wouters & Nederland 

De expositie  is samengesteld door kunsthistoricus en publicist Maarten Jager. Bij de tentoonstelling verschijnt van zijn hand de gelijknamige publicatie Rik Wouters & Nederland (uitgegeven door Waanders & De Kunst). Wouters, zo betoogt Jager, was een kunstenaar die moeilijk bij een stroming valt in te delen. Hij was geen impressionist, expressionist of fauvist; hij ontwikkelde vooral een eigen artistieke identiteit. In zijn beeldhouwkunst staat hij dicht bij ‘klassieke’ meesters zoals Auguste Rodin. De kunstenaar kan in één adem genoemd worden met grootheden uit de moderne Belgische kunstgeschiedenis, zoals René Magritte, Paul Delvaux en James Ensor. Ensor en ook Paul Cézanne waren de grote inspiratiebronnen voor Wouters. Het was echter een Nederlander die hem totaal van zijn stuk bracht: Vincent van Gogh. Net als Van Gogh overleed Wouters in zijn dertiger jaren, net als Van Gogh werd hij gedreven door een ontembare drang om te schilderen en ontstond in korte tijd een omvangrijk oeuvre: het ‘duivelse’ noodlot leek hem –net als destijds bij Van Gogh- op de hielen te zitten. En, ook zoals bij de bekende Nederlandse meester, was zijn handschrift expressief, vlot en trefzeker. Een representatieve selectie van zijn virtuoze werk is te zien in de tentoonstelling Rik Wouters & Nederland.

De tentoonstelling werd mede mogelijk gemaakt door financiële steun van: Mondriaan Fonds, Fentener van Vlissingen Fonds en het Prins Bernhard Cultuur Fonds. De tentoonstelling is tevens onderdeel van het samenwerkingsproject 'Utrecht plaatsen van herinnering'. Onder deze noemer brengen diverse musea en organisaties de bewogen periode 1914-1918 voor het voetlicht in de provincie Utrecht. https://www.eerstewereldoorlog.nu/
 

Geweest: 7 oktober 2016 tot en met 8 januari 2017