De Heiligenberg, 1851

De buitenplaats ligt tussen Amersfoort en Leusden. De naam komt van het klooster dat de heilige bisschop Ansfried hier rond 1000 had gesticht. Op de fundamenten verrees later een landhuis dat rond 1815 weer is vervangen. Het park met het Zwanewater is ontworpen door de (tuin)architect Jan David Zocher jr. Hij werkte wel vaker op de buitenplaats en kwam op goede voet te staan met de eigenaresse. Waarschijnlijk heeft hij bemiddeld dat de opdracht voor het schilderij toeviel aan zijn leerling Gabriël, die toen pas 23 jaar oud was. In de tweede helft van de 19e eeuw werden nog een zuid- en een noordvleugel aan De Heiligenberg gebouwd. Dat was nodig omdat de bewoner, burgemeester E.L. baron van Hardenbroek, tien kinderen had.

Witte zwanen

De Heiligenberg is vereeuwigd door beroemde schilders en dichters. Joost van den Vondel schreef: 'Ik loof den Heiligenberg, den Duytschen Helikon' (berg in Griekenland). Pieter Pijpers reisde in 1803 langs alle buitenplaatsen in de omgeving en schreef twee delen vol poëzie. Hij bezong de vijvers van de Heiligenberg, die 'blank van witte zwanen' waren.

Lia van Burgsteden